یک امتحان دیگر هم هست که امتحان جمعی است یعنی از ما میخواهند به نیازمندان و محرمان رسیدگی کنیم. روایت داریم که مضمونش اینست خداوند در قیامت فقراء را راضی میکند اما روسیاه کسانی هستند که از این امتحان سربلند بیرون نیامدند.
روایت بلندی است از امام صادق علیه السلام در اصول کافی جلد2:
إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ یَلْتَفِتُ یَوْمَ الْقِیَامَةِ إِلَى فُقَرَاءِ الْمُؤْمِنِینَ شَبِیهاً بِالْمُعْتَذِرِ إِلَیْهِمْ خدا در قیامت مانند کسی که میخواهد عذرخواهی کند به فقراء مؤمنین توجه کند فَیَقُولُ وَ عِزَّتِی وَ جَلَالِی مَا أَفْقَرْتُکُمْ فِی الدُّنْیَا مِنْ هَوَانٍ بِکُمْ عَلَیَّ می فرماید: به عزت و جلالم قسم شما را در دنیا به بخاطر خوار کردن فقر نکردم وَ لَتَرَوُنَّ مَا أَصْنَعُ بِکُمُ الْیَوْمَ فَمَنْ زَوَّدَ أَحَداً مِنْکُمْ فِی دَارِ الدُّنْیَا مَعْرُوفاً فَخُذُوا بِیَدِهِ فَأَدْخِلُوهُ الْجَنَّةَ امروز رفتار مرا مىبینید، هر کس در دنیا به شما خوبی کرد دستش را بگیرید و به بهشت ببرید فَیَقُولُ رَجُلٌ مِنْهُمْ مردى از فقرا گوید یَا رَبِّ إِنَّ أَهْلَ الدُّنْیَا تَنَافَسُوا فِی دُنْیَاهُمْ پروردگارا؛ اهل دنیا با یکدیگر در دنیا مسابقه گذاشتندفَنَکَحُوا النِّسَاءَ از همسران خود لذت می بردند وَ لَبِسُوا الثِّیَابَ اللَّیِّنَةَ جامههاى نازک پوشیدند وَ أَکَلُوا الطَّعَامَ خوراک خوردند وَ سَکَنُوا الدُّورَ در کاخها نشستند وَ رَکِبُوا الْمَشْهُورَ مِنَ الدَّوَابِّ مرکوبهاى معروف و مشهور را سوار شدند فَأَعْطِنِی مِثْلَ مَا أَعْطَیْتَهُمْ بمن هم مثل آنچه بآنها دادى عطا فرما فَیَقُولُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى لَکَ وَ لِکُلِّ عَبْدٍ مِنْکُمْ مِثْلُ مَا أَعْطَیْتُ أَهْلَ الدُّنْیَا مُنْذُ کَانَتِ الدُّنْیَا إِلَى أَنِ انْقَضَتِ الدُّنْیَا سَبْعُونَ ضِعْفاً خداوند فرماید: براى تو و هر یک از شماست هفتاد برابر آنچه باهل دنیا دادم از آغاز تا انجام دنیا. این یعنی عنایت و چشم داشت خداوند.
روزه امتحان جمعی است فلسفه اینست مؤمنین فقراء را فراموش نکنند و آنها را درک کنند.
امام صادق فرمود إنَّما فَرَضَ اللَّهُ عز و جل الصِّیامَ لِیَستَوِیَ بِهِ الغَنِیُّ وَالفَقیرُ خداوند متعال، روزه را واجب ساخته است تا ثروتمند و تهىدست، برابر شوند وذلِکَ أنَّ الغَنِیَّ لَم یَکُن لِیَجِدَ مَسَّ الجوعِ فَیَرحَمَ الفَقیرَ چون بدون روزه ثروتمند، رنج گرسنگى را نمىچشید تا به فقیر ترحّم کند لِأَنَّ الغَنِیَّ کُلَّما أرادَ شَیئاً قَدَرَ عَلَیهِ ثروتمند هرگاه چیزى را بخواهد، بر آن تواناست فَأَرادَ اللَّهُ عز و جل أن یُسَوِّیَ بَینَ خَلقِهِ، وأن یُذیقَ الغَنِیَّ مَسَّ الجوعِ وَالأَلَمِ خداى متعال خواست تا میان بندگانش برابرى پدید آورد و ثروتمند هم طعم گرسنگى و رنج را بچشد لِیَرِقَّ عَلَى الضَّعیفِ فَیَرحَمَ الجائِع تا بر ناتوان، رقّت قلب یابد و بر گرسنه ترحّم نماید.